ΠΙΝΔΟΣ. Το χιλιοτραγουδισμένο βουνό του έπους του 40
Η Πίνδος είναι η μεγαλύτερη οροσειρά της Ελλάδας. Καταλαμβάνει σχεδόν σ' ολόκληρη τη δυτική Ελλάδα και ουσιαστικά αποτελεί συνέχεια των Ιλλυρικών και Δαλματικών οροσειρών. Ως βόρειο άκρο της μπορεί να οριστεί το οροπέδιο της Κορυτσάς στη νοτιοανατολική Αλβανία και ως νοτιότερο σημείο της ο Κορινθιακός κόλπος. Έχει μήκος που αγγίζει τα 230 χιλιόμετρα και ανώτερο πλάτος 70 χιλιόμετρα. Η οροσειρά της Πίνδου χωρίζεται σε μικρότερες οροσειρές και βουνά, τα οποία χωρίζονται μεταξύ τους από χαράδρες ή κοιλάδες ποταμών και σήμερα αποτελούν σπουδαίους προορισμούς για τους επισκέπτες, όπως τα Τζουμέρκα, τα Ζαγοροχώρια, τα Κατσανοχώρια κ.ά.
Στα βουνά της Πίνδου γράφτηκαν κάποιες από τις πιο ένδοξες σελίδες για τους Έλληνες στον πόλεμο του 1940
Η Μάχη της Πίνδου (28 Οκτωβρίου-13 Νοεμβρίου 1940) αποτέλεσε μία από τις αποφασιστικές ένοπλες συμπλοκές των πρώτων ημερών του Ελληνοϊταλικού πολέμου, όπου αποκόβεται η ιταλική εισβολή στο ελληνικό έδαφος.
Ο συνταγματάρχης Κων/νος Δαβάκης, διοικητής τού Αποσπάσματος Πίνδου, με 2.000 άνδρες, αντιμετώπισε την 3η Ιταλική Μεραρχία Αλπινιστών «Τζούλια», που συγκροτούσαν πάνω από 15.000 επίλεκτοι στρατιώτες, διενεργώντας επιτυχή αντεπίθεση, κατάφερε την πρώτη νίκη κατά τού Άξονα επί ευρωπαϊκού εδάφους.
ΚΑΛΠΑΚΙ. Το χωριό που το όνομά του έγινε σύμβολο του αγώνα
Το Καλπάκι βρίσκεται στο όρος Μιτσικέλι, σε υψόμετρο 430 μέτρων και απέχει περίπου 34 χλμ. από τα Γιάννενα. Χωριό σχεδόν ακατοίκητο πριν τον πόλεμο του 1940, σήμερα γνωρίζει σημαντική ανάπτυξη, καθώς αποτελεί σταυροδρόμι», αφού εκεί σμίγουν οι δρόμοι που έρχονται από τα ελληνοαλβανικά σύνορα και την Κακαβιά (27 χλμ) αλλά και την γραφική Κόνιτσα (30 χλμ). Αποτελεί έδρα του δήμου Πωγωνίου, που αριθμεί συνολικά 51 οικισμούς, με μεγαλύτερο το Κεφαλόβρυσο. Σύγχρονα θερμοκήπια, μονάδες φωτοβολταϊκών κι ένα εργοστάσιο εμφιάλωσης νερού και αναψυκτικών δίνουν το στίγμα της οικονομικής ανάπτυξης στην περιοχή.
Και χωρίς αυτά, όμως το Καλπάκι θα έμενε στην ιστορία για την πε΄ριφημη μάχη που έγινε εδώ κατά τον δεύτερο Παγκόσμιο πόλεμο και που η ιστορία της αποτυπώνεται στο Μουσείο που βρίσκεται εδώ και συγκεντώνει χιλιάδες επισκέπτες κάθε χρόνο.
Η Μάχη Ελαίας-Καλαμά (2-8 Νοεμβρίου 1940) μαζί με τη Μάχη της Πίνδου, είναι οι κύριες μάχες, που ανακόπτουν την ιταλική προέλαση τις πρώτες μέρες του ελληνοϊταλικού πολέμου του 1940. Η γραμμή του μετώπου της μάχης ξεκινάει δυτικά από το Ιόνιο Πέλαγος, στις εκβολές (και κατά μήκος) του ποταμού Καλαμά και καταλήγει στην στρατηγική τοποθεσία Ελαία, κοντά στο Καλπάκι.
Τα ελληνικά τμήματα παρά την σφοδρότητα της επίθεσης, αποκρούουν την εχθρική επίθεση και προκαλούν σοβαρές απώλειες, αναγκάζοντας την την ιταλική πλευρά να αναστείλει τις επιθετικές επιχειρήσεις και να παραμείνει σε θέση άμυνας αναμένοντας ενισχύσεις.
ΑΡΓΥΡΟΚΑΣΤΡΟ. Το κέντρο του ελληνισμού στην Αλβανία και ορόσημο της νίκης
Η παλιά πόλη του Αργυροκάστρου αποτελεί Μνημείο Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO χάρη στη μοναδική της ομορφιά, αφού αποτελεί ένα ηπειρώτικο χωριό, γεμάτο λιθόστρωτους δρόμους και πετροχτισμένα σπίτια, ένα πανέμορφο σκηνικό κάτω από τη σκιά του επιβλητικού και εξαιρετικά διατηρημένου κάστρου. Το περιβάλλον σκηνικό του Αργυροκάστρου αποτελείται από ψηλά βουνά, τον ποταμό Δρίνο και τα διάσπαρτα ορεινά χωριά που δένουν αρμονικά, σαν πίνακας ζωγραφικής. Συνδεδεμένο στενά με τον ελληνισμό, αφού αποτελεί κέντρο του στη γειτονική Αλβανία, το Αργυρόκαστρο είναι συνδεδεμένο και με τις νίκες τοβ Ελλήνων στον πόλεμο του «ΟΧΙ».
Η Μάχη Μόροβα - Ιβάν & η Μάχη της Κορυτσάς: 13 - 22 Νοεμβρίου 1940 αποτελεί το πρώτο στάδιο της ελληνικής αντεπίθεσης, μετά την απώθηση της ιταλικής εισβολής και δίνει το έναυσμα για σταθερή προέλαση στην Βόρειο Ήπειρο σε βάθος 30 έως 80 χιλιομέτρων.Bottom of FormΠερισσότεροι από 1.000 Ιταλοί στρατιώτες αιχμαλωτίζονται κατά τη διάρκεια της μάχης, προκαλώντας ενθουσιασμό στην ελληνική κοινή γνώμη και ο ελληνικός στρατός προελαύνει σταθερά στο Βορειοηπειρωτικό έδαφος για να εισέρθει στις 6 Δεκεμβρίου εισέρχεται στο λιμάνι των Αγίων Σαράντα και δύο ημέρες αργότερα στο Αργυρόκαστρο.
ΡΟΥΠΕΛ. «Τα οχυρά δεν παραδίδονται, αλλά καταλαμβάνονται»
Το Οχυρό Ρούπελ ήταν το μεγαλύτερο από τα 21 οχυρά της «Γραμμής Μεταξά» όπως ονομάζονταν που είχαν κατασκευαστεί στα σύνορα της Βόρειας Ελλάδας, με τη Βουλγαρία, Εδώ έγινε η πρώτη ουσιαστικά μάχη με τα γερμανικά στρατεύματα, όταν, μετά την αποτυχία των Ιταλών στα αλβανικά σύνορα, προσπάθησαν να εισέλθουν στη χώρα από τη Βουλγαρία που είχε ήδη προσχωρήσει στον άξονα.
Η «Μάχη των Οχυρών», όπως έγινε γνωστή, από τις πιο ηρωικές στιγμές στην ιστορία του Ελληνικού Στρατού, διήρκησε από τις 6 έως τις 10 Απριλίου 1941 και έληξε με νίκη των Γερμανών, οι οποίοι όμως δεν κατάφεραν να καταλάβουν τα περισσότερα από τα 21 οχυρά τ και τις κύριες διαβάσεις προς την ενδοχώρα. Τα Στενά του Ρούπελ στις Σέρρες και το Υψίπεδο του Κάτω Νευροκοπίου στη Δράμα.
Χαρακτηριστική ήταν η απάντηση του Αντισυνταγματάρχη Γεώργιου Δουράτσου -διοικητή του οχυρού Ρούπελ- στους Γερμανούς: «Τα οχυρά δεν παραδίδονται, αλλά καταλαμβάνονται», αποτελεί ένα νέο «Μολών Λαβέ», συνεχίζει να συγκινεί έως τις μέρες μας.
Σήμερα στην περιοχή έχει ανεγερθεί Μουσείο και Μνημείο πεσόντων της ομώνυμης μάχης που αποτελεί σημείο επίσκεψης χιλιάδων Ελλήνων που μαθαίνουν την ιστορία της μάχης και έρχονται σε πεαφή με σημαντικά εκθέματα που περιλαμβάνουν οπλισμό, παράσημα, σχεδιαγράμματα του Οχυρού κλπ.
Εδώ μπορείτε να επισκεφθείτε τις δαιδαλώδεις υπόγειες στοές του (το μήκος τους αγγίζουν τα 4.251 μ.) και το οργανωμένο μουσείο με εκθέματα (οπλισμός, στολές, σημαίες φωτογραφίες κ.α) και σύστημα «Ήχος και Φως» με οπτικοακουστική αναπαράσταση της μάχης. Κάθε χρόνο την πρώτη Κυριακή μετά την 6η Απριλίου, πραγματοποιείται στο ηρώο ο κεντρικός εορτασμός της Επετείου της μάχης των Οχυρών
ΜΠΕΛΕΣ. Ένα οχυρό, σημαία του αγώνα
Η οροσειρά Μπέλες ή Κερκίνη βρίσκεται στην περιοχή της Μακεδονίας και ανήκει στην Ελλάδα, στη Βόρεια Μακεδονία και τη Βουλγαρία. Αποτελεί φυσικό σύνορο της Ελλάδας αφενός από νότο, και αφετέρου Βουλγαρίας και Βόρειας Μακεδονίας από βορρά. Στο ελληνικό τμήμα βρίσκεται στις περιφερειακές ενότητες Σερρών και Κιλκίς. Η περιοχή του Μπέλλες χαρακτηρίστηκε ευρωπεριοχή το 2003. Επίσης, είναι προστατευόμενος βιότοπος του Natura 2000.
Το Μπέλες είναι ιδανικό για λάτρεις της πεζοπορίας και της ορειβασίας. Οι διαδρομές προσφέρουν πανέμορφα τοπία, με πυκνά δάση, ορεινές λίμνες και καταπληκτική θέα από τις κορυφές του. Το βουνό είναι ιδανικό για πεζοπορικές διαδρομές σε διάφορα επίπεδα δυσκολίας, προσφέροντας προκλήσεις αλλά και εκπληκτικές απολαύσεις. Από τις κορυφές του Μπέλες, η θέα είναι απαράμιλλη. Απολαύστε τη θέα των γύρω βουνών και των παρακείμενων κοιλάδων, ενώ οι ορεινές λίμνες και τα ποτάμια προσθέτουν μια αίσθηση γαλήνης και φυσικής ομορφιάς.
Στην Κορυφή Ιστίμπεη του όρους είχε κατασκευαστεί ένα οχυρό που αποτελείτο από ένα συγκρότημα υπόγειων στοών, που καταλήγουν σε πολυβολεία και παρατηρητήρια.
Τα ξημερώματα της 6/4/1941, γερμανικά στούκας σφυροκόπησαν το οχυρό Ιστίμπεη, καταστρέφοντας το μοναδικό αντιαεροπορικό πολυβολείο του. Ακολούθησε σφοδρή επίθεση από πυκνές μονάδες πεζικού, με αποτέλεσμα οι Γερμανοί να φτάσουν στην επιφάνεια του οχυρού, χωρίς όμως να καταφέρουν να εισέλθουν στο εσωτερικό του, αφού όσες φορές επιχείρησαν να κατέβουν στις εσωτερικές στοές αποδεκατίστηκαν. Οι μάχες συνεχίστηκαν και την επόμενη μέρα και τελικά ο εχθρός κατέλαβε το οχυρό, μετά από χρήση αερίων που κατάφερε να ρίξει μέσα στις στοές.
Σήμερα στην περιοχή μπορείτε να επισκεφθείτε το μικρό μουσείο με εκθέματα (οπλισμός, στολές, φωτογραφίες κ.α) από τη μάχη του οχυρού. Ξεχωρίζουν τα συντρίμμια απο γερμανικά στούκας, που κατέρριψαν στο Μπέλες τα ελληνικά αντιαεροπορικά.
